Het is vandaag 30 april, de avond van Poortje Pik. Maar door de coronacrisis is dit zeer oude volksgebruik vandaag verboden. De oudste sporen ervan zijn te vinden in Achtel, rond de kapel en de kapelberg. Jongens bakten hun buren een poets door materiaal dat niet opgeruimd was tentoon te stellen. Maar 30 april is ook de Walpurgisnacht, een voorchristelijk feest dat te maken heeft met de lente, nieuw leven, vruchtbaarheid. Deze nacht is een nacht vol magie, met spoken, met heksen, hun bezems…. In Achtel danste men 150 jaar geleden op 1 mei nog de bezemdans, volgens Louis Doms.
Wellicht is het al honderden jaren de gewoonte dat er tijdens die magische nacht opruimacties werden ondernomen. Want het is bekend, dat tijdens de Sint-Antoniusviering op 17 januari 1599 in Achtel, vergaderd is door alle inwoners, bijna zeker onder de Kijfboom, vlak bij de kapel, om in de komende meimaand, samen met alle buren het gehucht proper te maken. Vanaf toen ging men dit alle jaren doen, zoals vanouds.
Onder de Kijfboom? De Kijfboom was een zeer oude boom die recht tegenover de kapel stond. Hij kreeg zijn naam omdat daar de plaats was waar men vergaderde, burenruzies beslechtte, afspraken maakte, kermis vierde. Sommigen denken hierbij aan het oude volksgebruik dat er in een dorp een oude lindeboom stond, waaronder men vergaderde en recht sprak, waarbij wel eens “gekeven” werd; vandaar zijn naam. Die Kijfboom is verdwenen, nadat toen het hout voor het herstel van het torentje van de kapel werd gebruikt.
De Heemkundige Kring zoekt al lang samenwerking met de plaatselijke kunstenaars. Zo hadden we al een mooie samenwerking met WéGé en Xavier Rombouts. Deze keer is de talentvolle kunstenares Diane Mees er in geslaagd een monumentale, hedendaagse interpretatie van een stukje geschiedenis van bij ons te realiseren.
Een aloude eik uit een oud Germaans bos stond model. Vandaag, met de Walpurgisnacht, is het de geschikte avond om het prachtige schilderij van de Kijfboom met zijn magische betekenis te tonen. Want waar hij stond is veel mystiek te vinden, ook nu nog. Heb je trouwens de verwijzing naar die mystiek op het schilderij al ontdekt? De Kijfboom is inderdaad meer dan zo maar een boom.
Nog lezen en kijken over Diane Mees? Kijk dan op: Diane Mees
Meer over 1-meigebruiken? Zwaar ongeval op 1-meiviering in Rijkevorsel
(©tekst HKR, foto Diane Mees)
Heemkundige Kring 